Zapisz się
do newslettera
Logo migam

Bolesław

POŁOŻENIE

Wieś Bolesław położona jest na polsko-czeskim pograniczu w gminie Krzyżanowice, w powiecie raciborskim. Jako jedna z najmniejszych miejscowości w gminie zajmuje 378 ha powierzchni. Usytuowana jest na południowo-wschodnim skraju Płaskowyżu Głubczyckiego. Teren wznosi się miejscami 230 m n.p.m. Od północy granicę wsi wyznacza rzeka Psina (Cyna), będąca do 1945 roku naturalną granicą diecezji ołomunieckiej, do której należał Bolesław. Natomiast od południa Bolesław sąsiaduje bezpośrednio z Czechami.

 

RYS HISTORYCZNY

Ślady osadnictwa w Bolesławiu sięgają epoki żelaza. Pierwsza wzmianka pisana pochodzi z roku 1377. Nazwa miejscowości pochodzi od imienia Bolesław, prawdopodobnie związana jest z Bolesławem Krzywoustym, który ponoć wracał traktem Golężyców z wypraw wojennych. W dawnych czasach przebiegał tędy szlak smołowy łączący Racibórz z okolicami południowych Czech. Początkowo wieś należała do Księstwa Krnowskiego (dzisiejsze terytorium Czech), a w roku 1377 odsprzedana została Zygfrydowi z Krzanowic. W 1417 roku wioska nosi nazwę Boleslawicz, później zaś Boleslau. Od 1679 roku Bolesław był własnością Lichnowskich. W 1809 roku bolesławscy chłopi otrzymali grunty wraz z zabudowaniami folwarcznymi położone na terenie wsi w wieczystą dzierżawę, a od 1853 roku stali się ich właścicielami za roczny czynsz. W roku 1864 istniało15 gospodarstw chłopskich, 9 gospodarstw zagrodniczych i 10 chałupniczych. Siedziby chłopów i zagodników dzieliła droga wiejska. Po stronie zachodniej mieszkali chłopi, a wschodniej zagrodnicy i chałupnicy. Po stronie zachodniej za gospodarstwami i stodołami powstały drogi: Zahumni (obecnie ul. Środkowa) i Zapłoci (ul. Społeczna).

 

W 1840 roku w miejscu zniszczonych zabudowań folwarcznych wybudowano pierwszą szkołę. Kiedy ta okazała się za mała, w tym samym miejscu w 1898 roku wybudowano większą. Okazały budynek z cegły klinkierki, jak na owe czasy, był piękną wizytówką wsi i po dzień dzisiejszy służy bolesławskim dzieciom.

 

Bolesławianie w 1877 roku w pobliżu szkoły wybudowali kościół. Jednak parafia powstała dopiero w 1915 roku, po spełnieniu wielu warunków, które pozwoliły na samodzielne jej funkcjonowanie.

Po pierwszej wojnie światowej, w 1923 roku wieś została zelektryfikowana.

Sytuacja polityczna w okresie międzywojennym nie była łatwa, dochodziło do różnych rozgrywek politycznych. Nie bez znaczenia był plebiscyt, w którym to 62 osoby opowiedziały się za przynależnością do Polski, a 358 mieszkańców za Niemcami. Nasiliła się germanizacja, która swoje apogeum osiągnęła w latach 1933-38, kiedy to fala niemieckiego faszyzmu objęła całą wieś. Nazwę miejscowości zmieniono na Bunzelberg.

W czasie drugiej wojny światowej Bolesław mocno ucierpiał w wyniku bombardowań i ostrzału artyleryjskiego. Po kapitulacji Niemiec w 1945 roku Bolesław przyłączono do Polski. Rozpoczyna się dla mieszkańców-autochtonów trudny okres repolonizacji. Nie bacząc jednak na trudności, mieszkańcy w szybkim tempie odbudowali domy i gospodarstwa.

Praca i zaangażowanie społeczne zawsze cechowało i wyróżniało ludność Bolesławia. Trud i pracowitość mieszkańców zostały docenione. Bolesław jako jedna z pierwszych wsi (wówczas województwa opolskiego) 15 lipca 1966 roku została odznaczona Odznaką Tysiąclecia

W czerwcu 1987 roku rozpoczęto budowę Domu Wiejskiego, by już w sierpniu 1988 roku mogło odbyć się uroczyste otwarcie. Dom Wiejski jest siedzibą prężnie działających od wielu lat organizacji takich jak: Koło Gospodyń Wiejskich, Kółko Rolnicze, Ludowy Zespół Sportowy, Ochotnicza Straż Pożarna. W dni powszednie dobrze funkcjonuje świetlica i siłownia.

Wraz ze zmianami w kraju zmieniło się oblicze wsi. Lata dziewięćdziesiąte XX wieku to okres, w którym wieś podłączona zostaje do sieci wodociągowej, gazociągowej i telefonicznej.

 

Pomnik poległych w I wojnie światowej

W 1992 roku, z inicjatywy ówczesnego sołtysa wsi odrestaurowano zburzony w 1969 roku pomnik, poświęcony mieszkańcom poległym w czasie I i II wojny światowej. Stanowi on symbol pamięci, ale i przestrogi, by nigdy już nie wróciły czasy wojny i co za tym idzie, trwogi i rozpaczy.

Do końca 2007 roku w Bolesławiu funkcjonowało przejście małego ruchu granicznego do Piszcza w Czechach. Po wejściu Polski do strefy Schengen przejście zlikwidowano, granica została otwarta. Bolesław z sąsiednią wsią Piszcz łączy wyremontowana polna droga oraz wyasfaltowana szeroka ścieżka rowerowa. Ten szlak komunikacyjny na przestrzeni wieków był łącznikiem wspólnej dziejowej historii. Tradycje, obyczaje, obrzędy i gwara wykazywały wiele wspólnych cech. Należy wspomnieć także o więzach rodzinnych łączących ludzi na tym obszarze, tak zwanego pogranicza śląsko-morawskiego.

Historia lokalna jest częścią dziedzictwa kulturowego. To spuścizna trójkulturowego polsko-morawsko-niemieckiego pokolenia, która jest niezwykle ważnym czynnikiem dla wiejskiej społeczności, dla jej istnienia i zachowania tożsamości lokalnej.

 

WAŻNE POSTACIE

Czterej księża Stuchly wywodzący się ze wspólnych korzeni rodowych, z których szczególną postacią jest Sługa Boży ojciec salezjanin Ignacy Stuchly (14.12.1869 – 17.01.1953), wieloletni propagator dzieła Don Bosko w Czechosłowacji.

Malarz Oswald Malura (9.10.1906 – 29.06.2003). W małej miejscowości Oberdissen niedaleko Monachium w Niemczech znajduje się jego prywatne muzeum.

 

SZCZEGÓLNE WALORY

Kapliczki i krzyże stanowią jedną z cech bolesławskiego krajobrazu, zrosły się z nim i z jej tradycjami. Wieś ze wszystkich swoich stron jest zespolona, „zankrowana”- jakby objęta ramionami krzyża, które były i są świadectwem nie tylko wiary ludzi, ale także „arką przymierza pomiędzy starymi i nowymi czasy”. Do tych krzyży odbywają się tradycyjne procesje.

 

Charakterystyczne dla Bolesławia i kultywowane po dzień dzisiejszy są obrzędy i tradycje związane z Wielkanocą, między innymi takie jak: klekotanie, szmyrgus i karwaczowanie.

Ciekawym przykładem zabudowy w Bolesławiu jest kilka dobrze zachowanych murowanych domów mieszkalno-gospodarskich z II połowy XVIII i XIX wieku oraz młyn, piekarnia, trzy spichlerze - lamusy i kuźnia. Wśród pól w Hanicy rośnie dąb szypułkowy - pomnik przyrody.

 

Wieś Bolesław ze względu na swoje specyficzne położenie jak i na różnorodność kulturową wyróżnia się spośród innych miejscowości gminy Krzyżanowice. Rozwijająca się agroturystyka, walory architektoniczne i turystyczne (ścieżki rowerowe), powodują, że staje się atrakcją dla potencjalnego turysty.

(opracowała Urszula Prochaska-Burek)

Projekt i wykonanie © Margomedia Sp. z o.o.

Stara wersja serwisu

Portal www.krzyzanowice.pl wykorzystuje pliki cookies, czyli tzw "ciasteczka". W przypadku braku akceptacji korzystania z plików cookies prosimy o opuszczenie strony.
Zamknij